วันพุธที่ 27 พฤศจิกายน 2567 เวลา 09.30 น. พันตำรวจโท มนตรี บุณยโยธิน รองผู้อำนวยการสำนักงานกิจการยุติธรรม เข้าร่วมการประชุมคณะอนุกรรมการศึกษาทบทวนและปรับปรุงประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 4 ครั้งที่ 6/2567 ในฐานะรองประธานอนุกรรมการ โดยมี ดร.สมเกียรติ วรปัญญาอนันต์ เป็นประธานอนุกรรมการ ณ ห้อง 221 มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ท่าพระจันทร์ โดยที่ประชุมได้ร่วมกันพิจารณาประเด็น ดังนี้
มาตรา 1308 ที่ดินแปลงใดเกิดที่งอกริมตลิ่ง ที่งอกย่อมเป็นทรัพย์สินของเจ้าของที่ดินแปลงนั้น ที่ประชุมมีการตั้งข้อสังเกต 6 ประการ ได้แก่ 1. ที่ดิน นส.3 ที่มีการงอกริมตลิ่ง เจ้าของที่ดินดังกล่าวจะได้สิทธิ์อย่างไร เพราะไม่มีกรรมสิทธิ์โดยสภาพ 2. การถมที่ดินที่ไม่ได้เกิดขึ้นตามธรรมชาติ มีผลเป็นที่งอกริมตลิ่งหรือไม่ 3. การที่ที่งอกริมตลิ่งเกิดตามขึ้นธรรมชาติ แต่เป็นผลจากการกระทำโดยอ้อมของมนุษย์ เช่น การสร้างแนวกันคลื่น มีผลเป็นที่งอกริมตลิ่งหรือไม่ 4. ปัญหาการบังคับใช้กฎหมาย ในการจัดการแม่น้ำลำคลอง ทะเล เพื่อป้องกันการเกิดที่งอกริมตลิ่ง 5. ควรจะยกเลิกมาตรานี้หรือไม่ เพื่อเป็นการปกป้องทางน้ำ ทางสาธารณะ ไม่ให้ถูกยึดครองเป็นที่ส่วนตัวจากกการเกิดที่งอกริมตลิ่ง 6. ควรมีการกำหนดว่าที่งอกริมตลิ่งต้องเกิดขึ้นตามธรรมชาติเท่านั้นหรือไม่
มาตรา 1309 เกาะที่เกิดในทะเลสาบ หรือในทางน้ำหรือในเขตน่านน้ำของประเทศก็ดี และท้องน้ำที่เขินขึ้นก็ดี เป็นทรัพย์สินของแผ่นดิน ที่ประชุมมีการตั้งข้อสังเกตว่า ศาลฎีกามีการแยกเรื่องระหว่างที่งอกริมตลิ่ง กับการที่ท้องน้ำที่เขินขึ้นไว้อย่างชัดเจน ทำให้มองภาพของทั้งสองกรณีได้ง่าย
มาตรา 1310 บุคคลใดสร้างโรงเรือนในที่ดินของผู้อื่นโดยสุจริต ท่านว่าเจ้าของที่ดินเป็นเจ้าของโรงเรือนนั้น แต่ต้องใช้ค่าแห่งที่ดินเพียงที่เพิ่มขึ้นเพราะสร้างโรงเรือนนั้นให้แก่ผู้สร้าง ที่ประชุมตั้งข้อสังเกตว่าความยินยอมของเจ้าของที่ดิน ทำให้ผู้สร้างโรงเรือนมีสิทธิในการสร้างโรงเรือนหรือไม่ ซึ่งหากมีสิทธิจะทำให้โรงเรือนไม่เป็นส่วนควบกับที่ดิน ตามมาตรา 146 หากต่อมาเจ้าของที่ดินเพิกถอนความยินยอมแล้ว จะทำให้ผู้สร้างต้องรื้อถอนโรงเรือนออกไปเท่านั้น โดยหากคำนึงถึงผลกระทบทางเศรษฐกิจและความยินยอมไม่ถือว่าเป็นการก่อให้เกิดสิทธิในการสร้างโรงเรือน โดยให้บังคับใช้ตามมาตรา 1310 อาจทำให้ได้ประโยชน์ต่อเจ้าของที่ดินและผู้สร้างโรงเรือนมากกว่า ในวรรค 2 มีข้อสังเกตว่าทางเลือกในการบังคับตามกฎหมายอาจจะให้สิทธิกับเจ้าของที่ดินแต่เพียงฝ่ายเดียว ทั้งที่ผู้สร้างโรงเรือนได้กระทำการสร้างโรงเรือนโดยสุจริต