Page 49 - รายงานประจำปี 2567

รายงานประจำำาปี 2567 คณะกรรมการพััฒนาการบริหารงานยุติิธรรมแห่งชาติิ 35

จำากการวิเคราะห้์สถานการณ์์ดี้านกระบวนการยุุติิธรรมที�สำาค้ญของประเทศไทยุ พบประเดี็นที�น�าสนใจำ
ห้ลายุประการ
ดี้านสถานการณ์์การร้บรู้กฎห้มายุและสิทธิพื�นฐานของประช่าช่นน้�นมีแนวโน้มที�ดีีขึ�นเมื�อเทียุบก้บปีที�ผ�านมา

แติ�ยุ้งคงติ้องเสริมสร้างความเข้าใจำเกี�ยุวก้บพระราช่บ้ญญ้ติิป้องก้นและปราบปรามการทรมานและการกระทำาให้้บุคคล
สูญห้ายุ พ.ศ. 2565 ซ้ำึ�งเป็นกฎห้มายุให้ม� และช่�องทางในการเข้าถึงกระบวนการยุุติิธรรม ที�ยุ้งคงเป็นจำุดีอ�อนสำาค้ญ

โดียุไดี้คะแนนดี้ช่นีเพียุง 0.582 สำาห้ร้บช่�องทางที�ควรประช่าส้มพ้นธ์ให้้ประช่าช่นร้บรู้มากยุิ�งขึ�น ไดี้แก� สายุดี�วน
ยุุติิธรรม การร้บบริการดีูแลผู้กระทำาผิดีห้ล้งปล�อยุ การขอร้บเงินช่�วยุเห้ลือติ�อสู้คดีี การร้องเรียุนห้ากคดีีไม�คืบห้น้า
ล�าช่้า การจำ้ดีห้าทนายุ การติิดีติามยุึดีอายุ้ดีทร้พยุ์ในคดีีแพ�ง การขอความช่�วยุเห้ลือเกี�ยุวก้บสภาพความเป็นอยุู�ใน

เรือนจำำา และการขอร้บความช่�วยุเห้ลือผ�านองค์กรพ้ฒนาภาคเอกช่น
ในส�วนของสถานการณ์์อาช่ญากรรมในส�วนของสถานการณ์์อาช่ญากรรม พบว�าคดีีก�อความไม�สงบในจำ้งห้ว้ดี

ช่ายุแดีนภาคใติ้มีแนวโน้มเพิ�มสูงขึ�นอยุ�างมีน้ยุสำาค้ญในปี 2566 นอกจำากนี� ยุ้งพบความคลาดีเคลื�อนระห้ว�างสถิติิ
คดีีอาญาก้บความเป็นจำริง โดียุเฉพาะในคดีีการเลือกปฏิิบ้ติิ การล�วงละเมิดีความเป็นส�วนติ้ว และการเรียุกร้บสินบน ที�
แม้จำะพบเห้็นไดี้ท้�วไปแติ�กล้บมีสถิติิการรายุงานติำ�า

แม้จำะมีการพ้ฒนาระบบร้บแจำ้งความออนไลน์ในคดีีห้ลอกลวงฉ้อโกง คดีีอาช่ญากรรมทางคอมพิวเติอร์
แติ�การประเมินปี 2566 ยุ้งคงพบปัญห้าในการร้บแจำ้งความ โดียุเฉพาะในคดีีห้ลอกลวงฉ้อโกงที�มีจำำานวนการร้บ

แจำ้งความลดีลง ท้�งที�การสำารวจำพบว�ามีผู้เสียุห้ายุเพิ�มขึ�นอยุ�างติ�อเนื�อง
ส�วนการประเมินผลส้มฤทธิ�ของกฎห้มายุ พบว�า แม้จำะมีการร้บฟื้ังความคิดีเห้็นไปประกอบการพิจำารณ์าก�อน
การออกกฎห้มายุห้รือแก้ไขปร้บปรุงกฎห้มายุ แติ�การติิดีติามประเมินผลส้มฤทธิ�ห้ล้งการออกกฎห้มายุห้รือการทบทวน

กฎห้มายุที�มีอยุู� พบว�ายุ้งไม�มีการดีำาเนินการอยุ�างจำริงจำ้ง ห้รือนำาไปสู�การแก้ไข ปร้บปรุง ยุกเลิกกฎห้มายุห้รือปร้บปรุง
การทำางานที�ช่้ดีเจำน

ในดี้านความเที�ยุงธรรมของกระบวนการยุุติิธรรม แม้จำะมีแนวทางปฏิิบ้ติิที�ช่้ดีเจำน แติ�ยุ้งพบปัญห้าการเลือก
ปฏิิบ้ติิ การทุจำริติ และการแทรกแซ้ำงกระบวนการยุุติิธรรม โดียุมีการร้องเรียุนติ�อห้น�วยุงานกลางจำำานวนมาก ขณ์ะที�
การติรวจำสอบภายุในกล้บพบน้อยุ

ส�วนการบริห้ารกิจำการบ้านเมืองที�ดีีน้�น แม้จำะพ้ฒนาดี้านความโปร�งใสไดี้ดีี แติ�ยุ้งมีปัญห้าเรื�องข้�นติอน
ระยุะเวลา และค�าใช่้จำ�ายุในการเข้าถึงกระบวนการยุุติิธรรม

ดี้านการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ พบว�า แม้ห้น�วยุงานในกระบวนการยุุติิธรรมของประเทศไทยุมีกรอบกฎห้มายุ
ข้�นติอน และมาติรฐานการปฏิิบ้ติิในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประช่าช่นที�ดีี แติ�ในทางปฏิิบ้ติิแล้วยุ้งพบปัญห้า
ไม�ว�าจำะเป็นเรื�องการละเมิดีสิทธิ ไม�ว�าจำะเป็นการใช่้อำานาจำเกินควร (Abuse of Power) การซ้ำ้อมทรมานห้รือบ้งค้บบุคคล

สูญห้ายุ ท้�งที�มีการร้องเรียุนจำากห้น�วยุร้บเรื�องร้องเรียุนกลางห้รือจำากการสำารวจำข้อมูลอาช่ญากรรมภาคประช่าช่น
อยุู�มาก สะท้อนผ�านคะแนนดี้ช่นีที�ติำ�าเพียุง 0.519

นอกจำากนี� อ้ติราการกระทำาผิดีซ้ำำ�าของผู้พ้นโทษจำากเรือนจำำาและผู้พ้นคุมประพฤติิมีแนวโน้มเพิ�มสูงขึ�น
อยุ�างเห้็นไดี้ช่้ดี โดียุขาดีห้น�วยุงานและมาติรการในการดีูแลผู้กระทำาผิดีห้ล้งปล�อยุ (Aftercare Service) ที�ช่้ดีเจำน
ส�งผลให้้ไดี้คะแนนดี้ช่นีติำ�าสุดี คือ 0.448

การปฏิิบ้ติิติามมาติรฐานสากลดี้านกระบวนการยุุติิธรรม พบว�าประเทศไทยุมีการข้บเคลื�อนการแก้ปัญห้า
และยุกระดี้บมาติรฐานสากลในห้ลายุดี้าน เช่�น การพ้ฒนาที�ยุ้�งยุืนและการป้องก้นการค้ามนุษยุ์ แติ�ยุ้งมีปัญห้าดี้าน

การทุจำริติคอร้ปช่้นและดี้ช่นีห้ล้กนิติิธรรม (Rule of Law Index) ที�มีค�าคะแนนติำ�าอยุู�

27/5/2568 BE 10:40
_25-0380(01-66)P5.indd 35 27/5/2568 BE 10:40
_25-0380(01-66)P5.indd 35